OLD’UP: DE NIEUWE OUDEREN KOMEN ERAAN!
Toelichting viering 15 mei 2021
Door Marie-Paule Delauw
- WAT IS OUD?
50 jaar geleden was de gemiddelde levensduur 70 jaar.
Nu is de levensverwachting meer dan 82.
In de ontwikkelingspsychologie spreekt men niet meer van ouderen, maar vanaf 65 van ‘late volwassenheid’
Deze fase wordt nog verder opgedeeld in:
- jonge late volwassenheid van 65 – 75
- midden late volwassenheid van 75 – 90
- hoge late volwassenheid vanaf 90
Er is een groot verschil in beleving van het ouder worden in elk van die leeftijdsfasen.
- Welke BETEKENIS geven we aan ouder worden?
Ik citeer Toon Hermans: ‘Vroeger was iemand van 50 iemand die er bijna was, nu is dat iemand die er bijna geweest is’.
In de Westerse landen krijgen we als culturele erfenis mee ‘young is beautiful’ en op de arbeidsmarkt ben je vanaf 45 à 50 niet meer gegeerd. Net op het moment dat we langer aan het werk horen te blijven.
In onze maatschappij kleeft aan het ouder worden vaak de betekenis van ‘neergang’ vanaf de tweede levenshelft. Ik haal er mijn schema even bij:
De overtuiging
dat onze fysieke kracht vermindert, dat ons geheugen achteruitgaat en dat we minder kunnen is gemeengoed.
Wie vindt ouder worden op die manier een aantrekkelijk idee? Ouder worden is niet fijn.
In andere culturen krijgt een mens meer aanzien en respect naarmate hij ouder wordt.
Vb: de Tarahumara-Indianen in Mexico, zijn uitstekende hardlopers. Zij zijn ervan overtuigd dat mensen boven de zestig het best kunnen hardlopen. Onderzoekers hebben aangetoond dat deze 60-plussers inderdaad beschikken over de beste longen, de beste hartfunctie en het beste uithoudingsvermogen. Zij hopen die overtuiging te kunnen behouden die hen zo krachtig maakt.
- WAAROM IS DIE BETEKENIS, die we aan ouder worden geven, ZO BELANGRIJK?
Positieve mensen leven langer
Negatieve ideeën over ouder worden kunnen het leven drastisch bekorten.
Mensen die positief denken over veroudering, worden gemiddeld 7,5 jaar ouder dan negatief gestemde leeftijdgenoten. Dat blijkt uit een langdurige studie
van de Yale University in de Verenigde Staten.
Een positieve grondhouding
tegenover het ouder worden, heeft een groter effect op de levensduur dan bijvoorbeeld goede waarden van bloeddruk en cholesterol (De Telegraaf, 29-07-02).
Dus: Hoe we naar ouder worden kijken, onze OVERTUIGING, is van cruciaal belang
- voor onze eigen gezondheid
- Voor heel onze cultuur:
nog nooit in de mensheidsgeschiedenis is de groep van 65-plussers zo talrijk geweest!
Wij dragen zélf de verantwoordelijkheid over ons ouder worden en over wat wij uitdragen als oudere volwassenen!
In een vorige viering rond ‘Zinvol ouder worden’ haalde Annemarie al aan dat wij steeds ontwikkelende wezens zijn, van onze geboorte tot onze dood.
In Huize De Sterrewijzer kreeg ik als psychologe de opdracht de bewoners te begeleiden vanuit de ‘Opgang-gedachte’, een verfrissende kijk op de ontwikkeling van de mens.
Ontwikkelen kan je tot op je laatste dag, dat is de boodschap.
Zelfs al verliest het lichaam aan kracht, innerlijk blijf je steeds verder ontwikkelen. We kunnen blijven groeien in ons denken, ons voelen en ons gedrag.
Toen ik zelf in de overgang kwam werd dit beeld van de ‘neergang’ door fysieke klachten echt bedreigend voor mij en moest ik zelf die Opgang-beweging maken. Ik ging op zoek naar wetenschappelijke aanwijzingen die dat mooie beeld van de Opgang konden staven.
- Vanuit de gynaecologie kwam ik te weten dat vanaf de overgang (mannelijke of vrouwelijke) de voortplantingshormonen dalen, maar dat andere hormonen spectaculair stijgen!
Wat doen die hormonen?
- De toegenomen hormonen uit de bijnieren geven ons meer uithoudingsvermogen. Onze stressgevoeligheid neemt wel toe, maar we krijgen een pak energie om onze passies achterna te gaan!
65-plussers kunnen volle agenda’s hebben! - Hormonen uit de hypofyse (kliertje in het midden van ons hoofd) stimuleren onze hersenen, die blijven groeien.
Daardoor kunnen we bredere verbanden leggen, beter relativeren, we krijgen inzicht in grote samenhangen van het leven, enz. De sleutel tot wijsheid, noemt neuroloog Elkohonon Goldberg dat.
Er zijn wel voorwaarden aan verbonden:
- Use it or lose it: onze kennis en vaardigheden gebruiken om ze niet te verliezen
- Actieve interesse tonen voor onze omgeving en om bij te leren. Dr. Rita Levi Montalcini, Nobelprijswinnaar Geneeskunde schreef: Heb de moed om te blijven leren. Op 102 ging ze nog dagelijks naar haar labo.
In het boek ‘Als de schaduwen langer worden’ van Prof. A. Marcoen, zelf een 80-er, vinden we interessante begrippen rond ‘succesvol ouder worden’:
VEERKRACHT
‘Ouderen kunnen verstandelijk en emotioneel veerkracht vertonen,
zelf tegenslagen verwerken op een positieve manier,
zelf ‘neergang’ overwinnen. Ze komen er sterker uit’.
Hoe doen ze dit?
- Door het probleem aan te pakken.
Vb: een heup breken. Na de operatie kine doen en zorgen dat ze terug kunnen wandelen of fietsen. - Door zich aan te passen aan de situatie.
Als bepaalde dingen niet meer kunnen, alternatieven zoeken die ook voldoening geven. - Door zich onkwetsbaar te maken. In hun waardigheid blijven en steunen op wie ze geweest zijn in het verleden, waarover ze graag vertellen.
Zo kunnen ouderen komen tot wat Lars Tornstam noemt:
GEROTRANSCENDENTIE
‘De verliezen van het ouder worden overstijgen en
zichzelf blijven als rijpe en wijze unieke persoonlijkheid’,
Zich verbindend met een allesomvattende realiteit
die ruimte en tijd overstijgt.’
Gisteren kreeg ik nog een mooie tekst van Willigis Jager toegestuurd door Frie, over Ouderdom, waaruit een fragment:
‘Wanneer de lichamelijke krachten afnemen, wanneer horen en zien minder worden, doet God ons nog één keer een aanbod om met hem in diepe gemeenschap te treden.
Alleen maar zijn.
Angsten, gedachten en alles wat ons beweegt loslaten.
Zijn, in welwillendheid en liefde voor onze omgeving.’
- Hoe brengen we dat alles in praktijk? Inspiratie:
Twee jaar geleden woonde ik in Parijs een lezing bij van Mw. Marie-Françoise Fuchs, een stralende, pittige dame van 86, voorzitster van de vereniging
Old’Up, ‘Niet meer zo jong en toch niet zo oud’.
Deze vereniging is in het leven geroepen om aan de ouderdom ZIN, NUT en PLEZIER te geven.
Hoe doen ze dat ? Door
- Te Glimlachen: daarmee willen ze het foute imago over het ouder worden wegwerken. Ze willen de maatschappij sensibiliseren en benieuwd maken naar een interessante manier van ouder worden.
- Bijeenkomsten, waar wordt besproken wat er leeft in elke leeftijdsgroep. (75-90, 90+).
- Ze geven daarover voordrachten en schrijven boeken, zoals
‘De nieuwe ouderen zijn aangekomen’,
‘Onze ouderdom uitvinden’,
‘Maakt de ouderdom tederheid vrij?’,
‘Oud en rechtop’,
‘De kunst van het ouder worden. Jezelf blijven…altijd’ - Acties op het terrein en wetenschappelijk comité:
In samenwerking met antropologen worden Old’Up leden per 2 ingehuurd om observaties te doen aan de hand van een vragenlijst
– in ziekenhuizen of WZC: zij maken verslag op van de kwaliteit van de verzorging
– SNCF (spoorwegmaatschappij) vraagt hen een treinreis te maken tussen 2 steden en verslag uit te brengen over gebruiksvriendelijkheid voor 80-plussers
Aan de hand van hun observaties worden verbeteringen doorgevoerd.
- Opleidingen
Jobstudenten worden goed betaald om de leden met computer, Smartphone en sociale media te leren werken. Zo blijven ze in contact met hun volwassen kleinkinderen en ook onderling, vooral bij verminderde mobiliteit. - zij blijven in contact met andere wereldwijde ouderenorganisaties, zoals de Grandparents of Europe
Zij willen, ondanks de ouderdom, zichzelf blijven en zelf kapitein blijven op hun eigen schip.
Bron: www.olpup.fr
OLD’UP | Plus si jeunes, mais pas si vieux
Na deze presentatie dacht ik, wat zou dat fijn zijn om zoiets als Old’Up bij ons ook in gang te zetten.
Ik heb er met Frie al over gepraat, ook zij werd enthousiast en
in samenwerking met Annemarie en Anne kwam deze Old’Up viering tot stand.
De impuls is er nog steeds, daarom doe ik hier een oproep: spreekt die inhoud u aan en hebt u interesse om er meer over te ontdekken? Laat het weten aan
Frie frielanckriet2@telenet.be of aan
Marie-Paule delauw@telenet.be
Ik wens elk van jullie een mooie Opgang.